تاثیر توسعه فیبر نوری بر بهبود کیفیت اینترنت همراه در کلان‌شهرها

گسترش پروژه‌های توسعه فیبر نوری در شهرهای بزرگ ایران، نقطه عطفی برای ارتقاء کیفیت شبکه ارتباطی و بهبود تجربه کاربران اینترنت محسوب می‌شود. با فراهم شدن امکان دسترسی ثابت و پرسرعت به اینترنت، بار ترافیک داده از شبکه‌های سیار به زیرساخت‌های ثابت منتقل می‌گردد؛ روندی که نقش مهمی در کاهش نوسان کیفیت ارتباطات در ساعات اوج مصرف و افزایش ثبات شبکه خواهد داشت.

نمودار افت و خیز کیفیت اینترنت همراه در ساعات مختلف شبانه‌روز (توضیح alt: نموداری با دو بازه زمانی شلوغ و خلوت که تاخیر اینترنت همراه و ثابت را مقایسه می‌کند.)

بهزاد اکبری، معاون وزیر ارتباطات و مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت، اخیراً دو نمودار از وضعیت اتصال اینترنت کشور به ویژه در بخش تلفن همراه منتشر کرده است که روند تغییرات کیفیت شبکه را به‌خوبی نشان می‌دهد. بر اساس این داده‌ها، تأخیر (Latency) میانگین ارتباط کاربران ایرانی — که یکی از مهم‌ترین شاخص‌های کیفی شبکه است — در ساعات مختلف شبانه‌روز نوسانات چشمگیری از خود نشان می‌دهد.

این بررسی‌ها تأکید مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت بر توسعه زیرساخت فیبر نوری را بیش از پیش برجسته می‌کند. با جایگزینی بستر اینترنت ثابت به جای ارتباطات سیار، می‌توان بخشی از فشار روی شبکه موبایل را کاهش داد و کیفیت دسترسی کاربران را به سطحی پایدارتر و مطلوب‌تر رساند.

افزایش صد درصدی تاخیر اینترنت همراه در ساعات پیک مصرف

مطابق با آمارهای ارائه‌شده، تاخیر دسترسی کاربران اینترنت همراه در ساعت‌های بامداد به حدود ۶۰ میلی‌ثانیه می‌رسد، اما در بازه‌های پرترافیک ـ که عمدتاً ساعات اولیه شب است ـ این عدد از ۱۲۰ میلی‌ثانیه نیز فراتر می‌رود. این تفاوت شگرف، مستقیماً ناشی از ازدحام و مصرف بالا در شبکه‌های موبایل است و تاثیر منفی بر کیفیت تجربه کاربران دارد. در حالی که هر ثانیه تأخیر بیشتر، می‌تواند اختلال در تماس‌های ویدیویی، بازی‌های آنلاین و سایر سرویس‌های حساس به زمان پاسخ را موجب شود.

فیبر نوری؛ ارتقای چندبرابری سرعت و کاهش چشمگیر خطاها

مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت، توسعه فیبر نوری را راهکاری اساسی برای ارتقای ظرفیت و کیفیت ارتباطات می‌داند. بستر کابل مسی، به دلیل انتقال داده به شکل الکتریکی، محدودیت‌های فنی زیادی دارد و با افزایش فاصله از مرکز مخابرات کیفیت سیگنال به شدت کاهش می‌یابد. از سوی دیگر، فیبر نوری به عنوان مسیر انتقال داده با فناوری نور، تقریباً هیچ‌گونه اتلاف انرژی را تجربه نمی‌کند و فارغ از مسافت، سرعت و کیفیت یکسانی را برای مشترک از نقطه شروع تا پایان مسیر فراهم می‌آورد.

فناوری مسی سال‌هاست به سقف فنی خود رسیده و حتی با پیشرفته‌ترین تکنیک‌های افزایش سرعت، ظرفیت پاسخگویی به نیازهای روزافزون مصرف‌کنندگان را ندارد. در مقابل، فیبر نوری با تجهیزاتی که در هر دو انتهای مسیر نصب می‌شود می‌تواند سرعت‌هایی تا چند ده گیگابیت در ثانیه را ارائه کند، بدون نیاز به تعویض کابل‌ها.

در عمل، فیبر نوری می‌تواند ۲۰ تا ۱۰۰ برابر سرعت بیشتری نسبت به کابل مسی ارائه داده و تا ۹۰ درصد خطاهای رایج DSL را حذف کند. این ویژگی موجب کاهش چشم‌گیر تأخیر سیگنال، افزایش پایداری ارتباطات و تجربه اینترنت بی‌وقفه و با کیفیت می‌شود.

مزایای مذکور نشانگر آن است که توسعه گسترده فیبر نوری، به ویژه در مناطق پرجمعیت، امکانی حقیقی برای انتقال بار مصرف اینترنت از شبکه‌های سیار به بسترهای ثابت فراهم می‌آورد. نتیجه این روند، کاهش بار ترافیکی آنتن‌های موبایل و در نهایت، ارتقاء سطح کیفیت و پایداری ارتباطات همراه خواهد بود.

مقایسه تطبیقی تجربه کشورهای پیشرفته نیز نشان می‌دهد که ستون فقرات اقتصاد دیجیتال بر پایه اینترنت ثابت استوار است. در حالی که مصرف اینترنت در ایران بیشتر بر شبکه‌های سیار متمرکز است. تداوم این روند با توجه به رشد انفجاری سرویس‌های ویدیویی و خدمات ابری، ناکارآمد خواهد بود. تحقق توسعه پایدار ارتباطی نیازمند بازنگری جدی و تغییر الگوها است؛ همان تغییری که پروژه ملی فیبر نوری آن را هدف قرار داده است.

حرکت به سوی زیرساخت‌های باثبات برای آینده دیجیتال کشور

انتقال تدریجی بخشی از بار شبکه از بستر موبایل به فیبر نوری، می‌تواند شبکه ارتباطی ایران را به سطح استانداردهای جهانی نزدیک‌تر کند. این سیاست، علاوه بر افزایش کیفیت ارتباطات روزمره، زمینه‌ساز توسعه خدمات نوین دیجیتال، رشد کسب‌وکارهای آنلاین و ارتقای جایگاه ایران در اقتصاد دیجیتال خواهد بود.

با توجه به اهمیت این موضوع برای آینده ارتباطی کشور، برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری گسترده در توسعه شبکه فیبر نوری، به ویژه در کلان‌شهرها و مراکز اصلی جمعیتی، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. بهره‌برداری گسترده از ظرفیت‌های فیبر نوری، زمینه را برای رفاه ارتباطی، رشد فناوری‌های نو و ثبات در اقتصاد دیجیتال هموار خواهد ساخت.

تهیه شده در تحریریه اقتصاد خبر گزاری هزاره.