آنچه در این مطلب می خوانید:
وقتی زمان کم است و کیفیت حرف اول را میزند، سازمانها سراغ چه نوع مناقصهای میروند؟! برای یافتن جواب ابتدا باید بدانید، مناقصه محدود چیست؟ در این مقاله بهسادگی خواهید فهمید مناقصه محدود چیست؟ نحوه انجام آن چگونه است، تعداد شرکتکنندگان و شرایط و دلایل توجیهی برگزاری مناقصه محدود چیست؟ یا چه تفاوتی با مناقصه عمومی و شرایط ترک تشریفات دارد و چه زمانی از آن استفاده میشود. اگر به دنبال کاملترین اطلاعات مناقصه محدود هستید، این راهنما از مجله هزاره مخصوص شماست!
تعریف مناقصه محدود چیست؟
مناقصهها براساس نحوهی دعوت مناقصهگران، به دو نوع عمومی و محدود دستهبندی میشوند. مناقصه محدود یعنی کارفرما فقط از چند شرکت معتبر و تایید شده دعوت میکند تا در رقابت مناقصه شرکت کنند.
فراخوان مناقصه محدود، برخلاف مناقصهی عمومی برای همه منتشر نمیشود، بلکه تنها شرکتهای تایید شده، میتوانند پیشنهادات خود را ارائه دهند. این نوع مناقصه معمولاً برای پروژههای تخصصی بهکار میرود که نیاز به تجربه یا توان فنی خاص دارند.
کاربرد مناقصه محدود
مناقصه محدود زمانی بهکار میرود که کارفرما تشخیص دهد، برگزاری مناقصه عمومی مناسب نیست؛ اما دلایل توجیهی برگزاری مناقصه محدود حتما باید ذکر شوند. یکی از کاربردهای مناقصه محدود زمانی است که پروژه بسیار تخصصی است، مانند ساخت نیروگاه هستهای، پروژههای نظامی، یا خرید تجهیزات پزشکی فوق پیشرفته.
از دیگر موارد استفادهی مناقصه محدود میتوان به لیست زیر اشاره کرد:
- ماهیت کار نیازمند ارزیابی فنی و بازرگانی دقیق باشد.
- زمان محدودی برای انتخاب پیمانکار وجود دارد و کیفیت کار نیز باید تضمین شود.
- تعداد پیمانکاران واجد شرایط کم است. (کار خیلی تخصصی است)
مسئول تشخیص صلاحیت در مناقصه محدود
«کمیسیون مناقصه» و «کمیته فنی بازرگانی» صلاحیت شرکتکنندگان مناقصه محدود را تایید میکنند. این کمیسیون ۳ نفره از رئیس و بالاترین مقام مالی دستگاه مناقصهگزار و مسئول فنی آن تشکیل میشود.
مراحل برگزاری مناقصه محدود
برای انجام مناقصهی محدود، سازمان یا اداره دولتی آگهی مناقصه را به صورت عمومی منتشر نمیکند، بلکه فقط شرکتهایی دعوت میشوند که صلاحیت آنها از قبل تایید شدهاست و نام آنها در فهرست واجدین صلاحیت آمده است. فهرست شرکتهای تاییدشده توسط سازمان برنامه و بودجه استان ها یا کشور منتشر میشود. سپس مراحل مناقصه محدود به ترتیب زیر برگزار میشود.
- تهیه پیششرط برای مناقصه محدود: ارائهی گزارش توجیهی برای برگزاری مناقصه محدود.
- فراخوان ارزیابی کیفی: مناقصه محدود هم معمولاً یک آگهی اولیه دارد تا پیمانکاران رزومه بفرستند.
- تهیه لیست بلند (Long List): شناسایی تمام پیمانکاران دارای صلاحیت.
- ارزیابی صلاحیت مناقصه گران: بررسی رزومهها و امتیازدهی.
- تهیه لیست کوتاه (Short List): انتخاب تعداد مشخصی از بهترینها (معمولاً حداقل ۳ تا ۵ مناقصه گر).
- ارسال دعوتنامه: فقط برای اعضای لیست کوتاه.
- دریافت پاکتها و بازگشایی.
- تعیین برنده مناقصه و انعقاد قرارداد.
تعداد شرکت کنندگان در مناقصه محدود
با توجه به قوانین حداقل تعداد شرکت کنندگان در مناقصه محدود به نوع مورد مناقصه بستگی دارد؛ این تعداد برای مناقصات پیمانکاری در صورت استفاده از فهرست بهای پایه، ۵ مناقصه گر است. اما برای سایر مناقصات حداقل ۳ شرکت باید دعوت شوند.
اگر تعداد شرکتکنندگان صلاحیتدار کمتر از حد نصاب باشد، مناقصه محدود باید تکرار میشود یا به روشهای دیگری مثل مذاکره انجام میشود. تعداد شرکت کنندگان در مناقصه مذاکرهای یک یا حداکثر سه نفر است. البته بند الف ماده ۱۰ آیین نامه و بند ج ماده ۱۲ قانون مناقصه شامل مناقصه محدود است و مناقصه عمومی محدودیتی برای تعداد شرکت کنندگان ندارد.
شرایط و دلایل توجیهی برگزاری مناقصه محدود
تهیهی گزارش توجیهی اولین قدم برای برگزاری مناقصه محدود است. در این گزارش کارفرما با ذکر دلیل باید ثابت کند، امکان برگزاری مناقصه عمومی وجود ندارد. اگر میخواهید بدانید شرایط مناقصه محدود چیست یا چه زمانی از آن استفاده میشود؟ در لیست زیر، دلایل توجیهی برگزاری مناقصه محدود را بررسی کنید:
- موضوع مورد مناقصه بسیار تخصصی است.
- تعداد مناقصهگران صلاحیتدار برای انجام پروژه محدود است.
- وقتی برگزاری مناقصه عمومی باعث افشای اطلاعات امنیتی شود.
- رعایت سرعت در انجام پروژه ضروری است.
- فهرست کوتاه از مناقصهگران صلاحیتدار» (تهیه شده حداکثر دو سال قبل) موجود باشد.
- کیفیت انجام موضوع مناقصه از قیمت پایینتر مهمتر است.
نمونه اسناد مناقصه محدود
اسناد مناقصه محدود حاوی اطلاعات کاملی است که شرکت کنندگان برای آماده سازی پیشنهادات خود به آن نیاز دارند. این اسناد معمولاً عبارتند از:
- اطلاعات عمومی: نام مناقصه گزار، موضوع پیشنهاد، تاریخ و محل تسلیم پیشنهاد، نحوه دریافت اسناد و ارائه پیشنهادات.
- شرایط عمومی مناقصه: قوانین و مقررات عمومی حاکم بر مناقصه، نحوه تشکیل کمیته مناقصه، شرایط شرکت در مناقصه، نحوه ارائه پیشنهادات، نحوه گشایش پیشنهادات، ارزیابی پیشنهادات، انعقاد قرارداد و سایر موارد مرتبط.
- شرایط ویژه مناقصه: مشخصات فنی و عملیاتی پروژه، حجم کار، زمانبندی، روش های پرداخت، تضمین های لازم، شرایط فسخ قرارداد و سایر موارد خاص مرتبط با پروژه.
- فرم پیشنهاد: این فرمی است که شرکت کنندگان باید آن را پر کرده و به همراه سایر مدارک مورد نیاز به مناقصه گزار تحویل دهند. این فرم حاوی اطلاعاتی مانند قیمت پیشنهادی، مدت زمان پروژه، مشخصات فنی پروپوزال و سایر موارد مرتبط می باشد.
- ضمائم: شامل نقشه ها، مشخصات فنی تجهیزات، فرم قرارداد و سایر اسناد تکمیلی.
لیست نکات مهم برای شرکت در مناقصه محدود
همانطور که از تعریف مناقصه محدود چیست؟ مشخص است، تعداد شرکت کنندگان در آن برخلاف مناقصه عمومی محدود است. پس اگر جواب مناقصه محدود چیست را دریافتید، برای شرکت در آن بهتر است لیست قوانین و مقررات مناقصه محدود را بررسی کنید:
- پیمانکار باید در فهرست واجدان صلاحیت سازمان برنامه و بودجه قرار داشته باشد؛ این از شرایط اصلی ورود به مناقصه محدود است.
- بررسی کامل شرایط دعوتنامه و اسناد مناقصه برای ارائه پیشنهاد صحیح ضروری است.
- کیفیت مدارک فنی، سابقه کاری و توان مالی مهمترین معیارهای ارزیابی در مناقصه محدود هستند.
- پیمانکار باید ضمانتنامه معتبر طبق مبلغ و فرم اعلامشده توسط مناقصهگزار ارائه دهد.
- رضایت کارفرماها و سوابق اجرایی در پروژههای قبلی، نقش تعیینکنندهای در انتخاب برنده مناقصه محدود دارد.
- دستگاه مناقصهگزار در مناقصه محدود تأکید ویژهای بر تجهیزات، تیم فنی و توانایی واقعی اجرای پروژه دارد.
- در مناقصه محدود، زمانها نیز محدود است؛ بنابراین ثبت و ارسال بهموقع اسناد اهمیت زیادی دارد.
- پیمانکار باید بداند که رقابت در مناقصه محدود کمتر ولی تخصصیتر است؛ بنابراین کیفیت پیشنهاد مهمتر از قیمت پایینتر است.
سوالات متداول
مناقصه محدود نوعی از مناقصه است که در آن، به جای دعوت عمومی از تمامی شرکتکنندگان، تنها به تعداد محدودی از شرکتهایی که صلاحیت و توانایی لازم را دارند، دعوت به شرکت داده میشود. این نوع مناقصه معمولاً برای پروژههای پیچیده یا تخصصی برگزار میشود که نیاز به تجربه و دانش فنی خاصی دارند.
نحوه انجام مناقصه محدود به طور خلاصه به شرح زیر است:
تعیین صلاحیت شرکتها: ابتدا کارفرما فهرستی از شرکتهایی که صلاحیت شرکت در مناقصه را دارند، تهیه میکند. این فهرست بر اساس معیارهایی مانند تجربه کاری، توان مالی، تجهیزات و گواهینامههای فنی شرکتها تهیه میشود.
دعوت از شرکتهای منتخب: پس از تهیه فهرست، به شرکتهای منتخب دعوتنامه ارسال میشود تا در مناقصه شرکت کنند.
ارائه اسناد مناقصه: به شرکتهای دعوت شده، اسناد مناقصه شامل مشخصات فنی پروژه، شرایط عمومی و خصوصی قرارداد و سایر اطلاعات مورد نیاز ارائه میشود.
تهیه پیشنهادات: شرکتها پس از مطالعه اسناد مناقصه، پیشنهادات خود را شامل قیمت، برنامه زمانبندی، روش اجرای پروژه و سایر اطلاعات مورد نیاز تهیه و به کارفرما ارائه میکنند.
ارزیابی پیشنهادات: کمیسیونی متشکل از کارشناسان فنی و بازرگانی، پیشنهادات دریافتی را بر اساس معیارهای از پیش تعیین شده ارزیابی میکنند.
انتخاب برنده: پس از ارزیابی پیشنهادات، برنده مناقصه بر اساس بالاترین امتیاز یا کمترین قیمت (با توجه به شرایط مناقصه) انتخاب میشود.
انعقاد قرارداد: پس از انتخاب برنده، قرارداد نهایی بین کارفرما و برنده مناقصه منعقد میشود.
مهمترین تفاوت مناقصه محدود با مناقصه عمومی در این است که در مناقصه محدود، دایره رقابت محدودتر است و شرکتها باید از پیش صلاحیت خود را اثبات کنند.
مناقصه محدود در شهرداریها به عنوان روشی برای انتخاب پیمانکار یا ارائه دهنده خدمات در پروژههای شهری مورد استفاده قرار میگیرد. در این نوع مناقصه، به جای دعوت عمومی از تمامی شرکتها، تنها به تعداد محدودی از شرکتهایی که صلاحیت و توانایی لازم را دارند، دعوت به شرکت داده میشود. این فرایند به این صورت انجام میشود که ابتدا شهرداری با بررسی سابقه، توان مالی، تجهیزات و تجربه شرکتها، فهرستی از شرکتهای واجد شرایط را تهیه میکند. سپس به این شرکتها دعوتنامه ارسال شده و اسناد مناقصه شامل مشخصات فنی پروژه، شرایط عمومی و خصوصی قرارداد و سایر اطلاعات مورد نیاز در اختیار آنها قرار میگیرد. شرکتهای دعوت شده پس از مطالعه اسناد، پیشنهادات خود را شامل قیمت، برنامه زمانبندی، روش اجرای پروژه و سایر موارد خواسته شده، ارائه میدهند. کمیسیونی متشکل از کارشناسان فنی و بازرگانی شهرداری، این پیشنهادات را بر اساس معیارهایی مانند قیمت، کیفیت، زمان تحویل و توان فنی شرکتها ارزیابی کرده و برنده نهایی را انتخاب میکند. در نهایت، قرارداد پروژه با شرکت برنده منعقد میشود.
پیشنهاد مطالعه: اگر به دنبال مناقصات جدید هستید « مناقصه های ستاد ایران » را در پایگاه اطلاع رسانی هزاره دنبال کنید.
